Mindfulness en gezondheid

Historische context in relatie tot mindfulness-meditatie

Volgens de Boeddhistische geschiedenis heeft de Boeddha een periode van ascese doorgemaakt waarin hij zeer weinig at.
Later at the Boeddha maar 1x per dag. Dit wordt aangegeven in de Bhaddāli soetra.
Per dag at the Boeddha dus bijna 24 uur niet zodat hij elke dag een lichte vorm van vasten beoefende die tegenwoordig "intermittent fasting" of "time restricted eating" genoemd wordt. Waarschijnlijk leefde de Boeddha wel in een klimaat met een redelijk hoge temperatuur waarin 1x per dag eten makkelijker vol te houden is dan in een gebied met een kouder klimaat waarin het bijvoorbeeld ook vriest.

Het is daarom waarschijnlijk dat de Boeddha ook de toestand van "nutritional ketosis" ervaren heeft. Dit is een toestand waarin het lichaam is overgegaan op vetverbranding en zogenaamde ketonen aanmaakt die o.a. door hersencellen als energie gebruikt kunnen worden.

Een effect van "nutritional ketosis" is een toename in helderheid en kalmte alsof je hersenen meer geactiveerd worden maar er tegelijkertijd ook meer innerlijke rust is. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat "nutritional ketosis" de prefrontale cortex meer activeert waardoor emotionele reactiviteit op een natuurlijke manier meer tot rust komt. De prefrontale cortex heeft verschillende functies waaronder o.a. de regulatie van emoties. Emoties kunnen bij "nutritional ketosis" makkelijker op een natuurlijk manier tot rust komen, zonder onderdrukking. Waarschijnlijk spelen hierbij onbewuste mechanismen een rol waarbij er communicatie is met de delen van de hersenen die betrokken zijn bij emoties zoals het limbisch systeem en de amygdala dat onderdeel is van het limbisch systeem. Door de grotere activatie en de diepere kalmte lijkt het erop alsof er meer en verfijndere herkenningen mogelijk worden, waarbij de verfijndere herkenningen ook weer bij kunnen dragen aan de diepere kalmte. "Nutritional ketosis" kan op deze manier het ontstaan van een meditatieve toestand bevorderen.

Tegenwoordig wordt "nutritional ketosis" toegepast bij neurologische aandoeningen en ook kinderen en volwassenen die epileptische aanvallen hebben, kunnen baat hebben bij het zogenaamde ketogeen dieet ("ketogenic diet"), een voedingspatroon waarbij zeer weinig koolhydraten en veel vet gegeten worden. Ook vindt er tegenwoordig meer onderzoek plaats naar het ketogeen dieet bij kanker.