Mindfulness en gezondheid

Glutenvrij, pre- en probiotica, darmen en de darmflora

Naast een voedingspatroon met weinig koolhydraten en veel vet, adviseert de neuroloog David Perlmutter ook om glutenvrij te eten en ook pre- en probiotica in te nemen via bepaalde voedingsvezels, gefermenteerde voeding zoals bijvoorbeeld Griekse yoghurt, kefir, kombucha, gefermenteerde groenten zoals zuurkool en via supplementen.
David Perlmutter raadt ook aan om antibiotica zoveel als mogelijk te beperken en ook om bevalling via keizersnede zoveel als mogelijk te beperken en daarnaast raadt hij ook borstvoeding aan.
Zie onderstaande presentaties en artikelen (de links staan onderaan de pagina):
"World renowned neurologist on the newest groundbreaking science to improve your health"
"How Can Probiotics Help Improve My Brain Health?"
"Brain Maker Foods: Probiotic Foods - Prebiotic Foods"
"Probiotics: Five Core Species"
"The One Probiotic Supplement You Need to be Taking - fixing a leaky gut"
"How Long Does it Take to Improve Gut Bacteria?"
"Microbial Diversity – Comparing The Richness Of Gut Microbiota"
"Healthy Gut Bacteria – Diversity is the Key"
"Gut Bacteria & BDNF"
"Prebiotic feeding elevates central brain derived neurotrophic factor"
"AGEs and Leaky Gut"
"Antibiotics: Too Much of a Good Thing?"
"Antibiotics – Let’s Reassess"
"Dynamics and Stabilization of the Human Gut Microbiome during the First Year of Life"
"Gut Microbiota as an Epigenetic Regulator: Pilot Study Based on Whole-Genome Methylation Analysis"
"Fermented foods, microbiota, and mental health: ancient practice meets nutritional psychiatry"
De relevantie van bovenstaand advies volgt ook uit onderstaande presentaties, artikelen en wetenschappelijke publicaties waarbij gluten, het gebrek aan prebiotica en problemen met de darmflora gelinkt worden aan bepaalde aandoeningen zoals diabetes, overgewicht, multiple sclerose, astma, psoriasis, eczeem, epilepsie, depressie, dementie, hoofdpijn, bewegingsproblemen, ADHD, autisme en schizofrenie:
"Treating schizophrenia"
"Top Researchers Reveal How Gluten Threatens Health"
"Consider Gluten Sensitivity in Children with Psychosis"
"Epilepsy & Gluten Sensitivity"
"Gluten Sensitivity and the Brain""
"Gluten Sensitivity Doesn’t Only Involve the Gut - gluten sensitivity is a neurological illness"
"Gluten Sensitivity – Challenged by a New Study?"
"Multiple Sclerosis – Prebiotic Foods May Make a Huge Difference"
"Asthma – An Epidemic Explained"
"Psoriasis – A Gut Related Disorder"
"Prenatal Probiotics – Paving the Way for a Healthy Baby"
"Healthy Microbiome – Healthy Bones"
"Artificial Sweeteners Threaten Your Health"
"How Acid-Blocking Drugs May Prove Fatal - proton pump inhibitors and increased risk for C.Difficile"
"NSAIDS, The Gut, and Inflammation"
"Antibiotics and Risk for Diabetes"
"Microbial Diversity and Weight Gain"
"These Bugs May Improve Your Mood"
"Gut Inflammation Affects the Brain"
"Depression, The Microbiome & Leaky Gut"
"The gut-brain barrier in major depression: Intestinal mucosal dysfunction with an increased translocation of LPS from gram negative enterobacteria (leaky gut) plays a role in the inflammatory pathophysiology of depression"
"Scientists discover link between bacteria and supposedly non-infectious diseases (Medical News Today)"
"Probiotic Prevents ADHD and Autism"
"How the Digestive System Affects Autism"
"Early Research Points to Autism-Microbiome Link"
"Emerging Roles for the Gut Microbiome in Autism Spectrum Disorder"
"Enteric short-chain fatty acids: microbial messengers of metabolism, mitochondria, and mind: implications in autism spectrum disorders"
"Gut Microbiota: The Brain Peacekeeper"
"Regulation of prefrontal cortex myelination by the microbiota"
"Gastroenterology issues in schizophrenia: why the gut matters"
Zie ook het artikel "Do Probiotics Really Work?" van Dr Mark Hyman, waarin hij ingaat op probiotica zoals hun invloed op de darmflora en welke vormen er zijn en welke probiotica supplementen hij goed vindt. Hij noemt specifiek het probiotica supplement VSL#3 dat in Nederland bij apotheken te koop is en dat ook bij wetenschappelijk onderzoek gebruikt wordt. Daarnaast gaat hij in op de factoren die invloed hebben op de darmflora en hoe de gezondheid beinvloed wordt door de darmflora en de darmen. Ook gaat hij kort in op dunne darm bacteriële overgroei of in het Engels "SIBO (small intestinal bacterial overgrowth)" en prikkelbare darm syndroom (PDS) of in het Engels "IBS (irritable bowel syndrome)". Hij noemt ook het zogenaamde "weeding, seeding and feeding" programma dat in "functional medicine" gebruikt wordt bij sommige darmproblemen. Bij "functional medicine" wordt geprobeerd om de werkelijke oorzaken van ziekte te vinden en te behandelen en wordt het lichaam gezien als een geintegreerd geheel en niet als een verzameling van onafhankelijk bestaande organen. Bij "functional medicine" wordt het gehele systeem behandeld en niet alleen de symptomen.
Zie ook de artikelen en video-clips van Dr Mark Hyman op zijn website, zoals:
"How to Fix Your Gut Bacteria and Lose Weight"
"10 Strategies to Reverse Autoimmune Disease"
"5 Simple Steps to Cure IBS Without Drugs"
"The 7 Ways to Fix a Slow Metabolism"
"Is Hidden Fungus Making You Ill?"
"The Empowering Neurologist – David Perlmutter, MD and Dr. Mark Hyman : eat fat, get thin"
De van oorsprong Russische neurologe en voedingsdeskundige Natasha Campbell-McBride die het GAPS ("gut and psychology syndrome", maar ook "gut and physiology syndrome" genoemd) diet ontwikkelde alsgevolg van het genezen van haar autistische kind, heeft een vergelijkbare benadering als de "functional medicine" benadering. Het GAPS diet is gebaseerd op het SCD (Specific Carbohydrate Diet). Zie haar voordracht:
"Overcoming Psychiatric Problems by Healing the Digestive System - Dr. Campbell-McBride".
Hoewel David Perlmutter dit niet noemt kan je de darmen en de darmflora ook ondersteunen met zogenaamd "resistant starch" (bijvoorbeeld via in water, met wat kokosolie daaraan toegevoegd, gekookte en daarna lang genoeg gekoelde bonen of rijst waarbij resistant starch type 3 (RS3) gevormd wordt). Resistant starch (resistent zetmeel) is een vorm van prebiotica omdat het niet in de dunne darm opgenomen wordt zodat het de bacterieën in de dikke darm kan voeden, zie o.a. het artikel "Resistant Starch 101 – Everything You Need to Know".
Regelmatig wordt geadviseerd om diverse vormen van prebiotica te consumeren en ook wordt geadviseerd om tussen de 30 à 50 gram prebiotica per dag te consumeren en om indien nodig de hoeveelheid prebiotica geleidelijk aan toe te laten nemen. Zie bijvoorbeeld het artikel van Dr Mark Hyman: "How to Eat 12 pounds of Food and Lose Weight", het artikel "Good Fiber, Bad Fiber – How The Different Types Affect You" en de pagina over vezels van het Linus Pauling institute verbonden aan Oregon State University: "Linus Pauling Institute - Micronutrient Information Center - Fiber". Zie ook de bespreking van een voordracht van Michael Ruscio verderop.
Het eerste artikel geeft ook een overzicht van de voordelen van prebiotica en de laatste twee artikelen geven ook een overzicht van de verschillende vormen van vezels en prebiotica.
Het artikel "Surprising Finding: Gut Microbes Make Dark Chocolate Healthy" van Dr Mercola geeft aan dat ook cacao (zonder toegevoegde suikers zoals bijvoorbeeld cacao-poeder) prebiotica is en een positief effect heeft op de gezondheid.
Zie ook de voordracht "AHS16 - Grace Liu - Ancient Apothecary" van Grace Liu, opgeleid als farmacoloog en voedingsdeskundige, waarin ze aangeeft dat rauw aardappelzetmeel beter niet gebruikt kan worden. Ze zegt letterlijk: "another way to mess up your gut is to take raw potato starch. Our gut does not like it. It is crap". Rauw aardappelzetmeel is een zogenaamd resistant starch type 2 (RS2), maar volgens Grace Liu voedt dit candida en andere pathogenen. Op haar website vermeldde ze eerder nog meer kritsche kanttekeningen bij rauw aardappelzetmeel zoals bijvoorbeeld "Don't Take Resistant Starch Alone and Other Precautions; RS2 Needs to Be Taken With Other Fiber To Spread Fermentation Completely Across the Entire Colon" en "Don’t Take Raw Potato Starch (RPS) Temporarily If You Have an Autoimmune Disorder (Part 5)".
Anderen zijn wel positief over rauw aardappelzetmeel, maar gezien het bovenstaande lijkt het beter om dit niet te gebruiken.
In de voordracht gaat Grace Liu ook in op de mogelijkheden die er zijn om een verstoorde darmflora te genezen zoals via boswellia, myrrh, taraxacum, artemisia en scutellaria die naast een antimicrobiële werking o.a. ook een effect hebben op biofilms. Bacterieën in de darmen (goede en slechte) beschermen zichzelf via biofilms (zoals ook tandplak een biofilm is) waardoor deze bacterieën lastig te verwijderen zijn in het geval van bacteriën die niet bijdragen aan de gezondheid. Omdat deze middelen biofilms kunnen afbreken is het verstandig om dit soort dingen indien nodig onder begeleiding van een ervaren arts te gebruiken.
In de voordracht geeft ze een voorbeeld van een behandeling waarbij ze ook "weeding, seeding and feeding" noemde.
Grace Liu geeft ook aan dat er bepaalde bacterieën zijn die geassocieerd zijn met gezondheid, de zogenaamde ABC's (Akkermansia, Bifidobacteria longum, Bacteroidiales, Christensenella, Clostridiales (Faecalibacterium, Roseburia)) en deze worden o.a. gevoed door inuline en stoffen die in bonen voorkomen.
Ze geeft verder ook aan dat lichamelijke oefening de diversiteit van de darmflora bevordert. David Perlmutter gaat hier ook op in, in zijn artikel "Why Your Gut Bacteria Love Exercise!". Zie ook de wetenschappelijke publicatie: "Cardiorespiratory fitness as a predictor of intestinal microbial diversity and distinct metagenomic functions"
Zie voor meer informatie ook de voordrachten van Michael Ruscio: "AHS16 - Do You Really Want A Hunter Gatherer Microbiota? Pearls and Pitfalls for Your Gut Health" en "The Gut; Diet, Flora, Health and Disease — Michael Ruscio, D.C., B.S. (AHS14)"
Vooral in de als eerste vermeldde voordracht laat hij zien dat wat goed is voor de darmflora niet zo eenvoudig is.
Hij geeft aan dat er niet zozeer uitgegaan moet worden van het stimuleren van een specifieke bacterie die bijvoorbeeld ontstekingsremmend werkt maar dat er uitgegaan moet worden van wat medische onderzoeken laten zien over wat werkt bij mensen met een bepaalde aandoening zoals PDS (IBS).
Hij geeft aan dat een betere benadering is om een gezonde omgeving te creëeren via een zodanig voedingspatroon waarbij:
  • symptomen verminderen
  • het ontstekingsniveau omlaag gaat
  • het bloedsuikerniveau beter onder controle is.
De gezonde omgeving zal dan vervolgens de darmflora op een positieve manier beinvloeden dit in tegenstelling tot het micro-managen van een ecosysteem waarbij één bepaalde bacterie beïnvloedt wordt.
Hij geeft de volgende benadering voor het optimaliseren van de darmflora aan:
  1. dieet en levensstijl
    bijvoorbeeld een eliminatie-dieet via een laag-fodmap dieet of een laag-fodmap en scd dieet
    en bijvoorbeeld meer wandelen in bossen, minder antibiotica gebruiken (vooral op jonge leeftijd), minder een vaatwasser gebruiken, stress-reductie, meer intune zijn met het circadiaan ritme, niet te weinig of te veel lichamelijke oefening.
    Zie "FODMAP 101: A Detailed Beginner’s Guide" voor meer informatie over fodmaps.
  2. ondersteuning van de darmflora via enzymen, probiotica, vitamine D en wellicht vezels
  3. darmflora reset via bijvoorbeeld antimicrobiële middelen
  4. geleidelijk aan de beperkingen van een voedingspatroon verminderen en ondersteuning verminderen. Dit kan inhouden dat er meer voeding met fodmaps gegeten kan worden en dat er meer gefermenteerde voeding gegeten kan worden.
  5. Meer ondersteuning toevoegen via vezels, prebiotica en resistant starch
Bij de tweede stap kan het gebruik van probiotica inhouden dat "slechte" bacterieën tegengewerkt worden zodat dit als "weeding" gebruikt kan worden.
De derde stap is waarschijnlijk alleen nodig indien de eerste twee stappen onvoldoende werken als "weeding".
De vijfde stap vindt als laatste plaats omdat dit het beste gedaan kan worden als de darmflora meer in balans gebracht is.
Het bovenstaande lijkt een uiteenzetting te zijn van het "weeding" (stap 1, 2 en 3) , "seeding" (stap 2 en 4) en "feeding" (stap 5) dat bij de "functional medicine" benadering toegepast wordt bij darmproblemen om het hele systeem uiteindelijk in een gezonde toestand te brengen waarna die toestand vervolgens onderhouden kan worden via het eten van een bepaalde hoeveelheid pre- en probiotica zodanig dat dit symptomen, ontstekingsniveaus en bloedsuikerniveaus laag houdt. Het advies van Dr Mark Hyman om 30 tot 50 gram prebiotica per dag in te nemen geldt voor de situatie dat er geen darmproblemen zijn. Indien er wel darmproblemen zijn zoals PDS (IBS) of dunne darm bacteriële overgroei (SIBO) dan zou een "weeding", "seeding" en "feeding" programma gevolgd kunnen worden onder begeleiding van een ervaren arts.
Zie ook de artikelen op de website van Dr Michael Ruscio, zoals:
"Probiotics, Homocysteine and Your Heart"
"Brain Fog and Your Gut"
"SIBO Diet Tips"
"SIBO and Metabolism"
"Three Simple Tips to Lower Thyroid Antibodies and Prevent Hypothyroidism"
"Updates on SIBO and IBS"
"Candida, Weight Gain & Brain Fog"
"Candida Biofilm Treatment for Weight Loss"
Zie ook de voordracht "AHS16 - Terry Wahls - Feeding Your Microbiome" van Terry Wahls die hierbij ook ingaat op de relatie tussen de darmflora en het zenuwstelsel.
Terry Wahls is een professor op het gebied van geneeskunde die zichzelf zodanig behandelde met een paleo diet, vitaminen en mineralen, grote hoeveelheden groenten en "functional medicine" dat haar klachten als gevolg van multiple sclerose verminderden. Ze verbeterde zodanig dat ze uiteindelijk o.a. weer kon lopen en fietsen.
Zie ook de artikelen op de website van professor Wahls en het interview van haar door David Perlmutter:
"Exciting News! UI researcher gets $1 million grant to study MS diets"
"More research on the link between gut bacteria and MS"
"From a Wheelchair to Commuting on a Bicycle: How One Woman Naturally Reversed MS"
"The Empowering Neurologist - David Perlmutter, MD, and Dr. Terry Wahls"
Zie ook het werk van Dr. Derrick MacFabe. Dr. Derrick MacFabe is een onderzoeker en assistant professor die de relatie tussen de darmen en de hersenen en de mogelijke invloed van deze relatie bij autisme onderzoekt. Hij onderzoekt met name de invloed die bepaalde vetten, aanwezig in de voeding en/of geproduceerd door bepaalde bacterieën, hebben op de hersenen en de rol die deze vetten spelen bij autisme. Zie de website van de "The Kilee Patchell-Evans Autism Research group" en onderstaande artikelen, presentatie en interviews:
"How the Digestive System Affects Autism"
"Enteric short-chain fatty acids: microbial messengers of metabolism, mitochondria, and mind: implications in autism spectrum disorders"
"Short Chain Fatty Acids--Microbial Modulators of Metabolism & Mind: Implications in Autism Spectrum"
"The Empowering Neurologist – David Perlmutter, MD and Dr. Derrick MacFabe : autism - the fundamental role of gut bacteria"
"Can The Gut Control The Brain? Bacteria's Role In Autism with Dr. Derrick MacFabe | EDB 27"
Zie ook de presentatie "The Prime--Brain/Gut With Kulreet Chaudhary, MD" van de neurologe Kulreet Chaudhary waarin ze o.a. aangeeft dat een "leaky gut" kan leiden tot een "leaky brain" via de invloed dat lps (lipopolysaccharide) heeft op de hersenbloedbarrière. Ze geeft verder aan dat het, vanwege "leaky brain", veranderingen in de darmflora en het verslavende effect van bepaalde voeding, moeilijk is om veranderingen aan te brengen en dat bepaalde voedingsmiddelen en kruiden uit de Ayurveda hierbij kunnen helpen.
Zie ook de artikelen van Kulreet Chaudhary op het internet, zoals:
"The Magic of The Microbiome"
"A Smarter Gut Results In Spontaneous Weight Loss"
Zie ook de artikelen van Dr Gerard Mullin (een maag-darmspecialist die ook functional en integrative medicine beoefent en associate professor is), op zijn website en enkele interviews:
"Gut Imbalance: The Modern Plague and Hidden Epidemic"
"Fermented Foods, Neuroticism, and Social Anxiety: An Interaction Model"
"These Silent Killers Have Become the Modern Plague"
"Celiac Disease is More Common Than We Thought"
"Turn Your Gut into a Fat-Burning Machine by Rebalancing Your Gut Flora"
"The Human Gut Microbiome: The Garden of Life and Key to Health"
"Natural Solutions to the Irritable Bowel Syndrome"
"Science in the News April 2015: Glutamine for Gut Healing and Weight Loss?"
"The Empowering Neurologist - David Perlmutter, MD and Dr. Gerard Mullin"
"Gut Bacteria Burn Fat, Thrive on Real Food - Gerard Mullin, MD"
Zie ook de informatie van Dr Vincent Pedre, zoals de presentaties op zijn Youtube channel en enkele interviews
"The Happy Gut, Brain Connection"
"Top 5 Symptoms of Hidden Gut Health Issues"
"#1 Hidden Cause of Brain Fog and Fatigue"
"What's The Difference Between Food Allergies And Sensitivities?"
"5 Must Have Tests for IBS"
"3 tests you should take if you have IBD"
"Adverse Health Effects of Antacids"
"How can I Quit Using Harmful Antacids"
"The Empowering Neurologist – David Perlmutter, MD and Dr. Vincent Pedre"
"Bacteria In Your Gut & Weight Loss - Vincent Pedre, MD"
"Meditation, Microbiome & Gut Health - Vincent Pedre, MD"
Zie ook de voordracht "Mood and Anxiety in the Perinatal Patient: The Inflammatory Model | Kelly Brogan M.D. | AHS 14" van Dr Kelly Brogan, een psychiater, waarin zij de relatie legt tussen de doorlaatbaarheid van de darmwand, ontstekingen, stress en depressie. Zie ook de artikelen op haar website en andere informatie via de videos op haar Youtube channel en enkele interviews:
"Celiac Psychosis"
"The Drug-Free Solution to Ending Depression"
"What Does Your Illness Mean?"
"5 Stages of Transformation"
"Gamechanging Science"
"E-Book: Change Your Food, Heal Your Mood"
"Presentation: From Gut to Brain and Back Again"
"The Empowering Neurologist – David Perlmutter, MD and Dr. Kelly Brogan"
"Kelly Brogan- Depression & Anxiety Tips for Women"
Zie ook het interview: "Candida Albicans — How It May Affect Your Health, and How to Address It" waarin Dr. Mercola Dr. Leon Chaitow interviewt over Candida albicans.
Hij geeft hierin aan dat normaal gesproken de darmflora de aanwezigheid van candida beperkt, maar dat candida toe kan nemen als er problemen zijn met de darmflora en dat candida dan o.a. ook voor een hogere darmdoorlaatbaarheid kan zorgen.
Zie ook onderstaande interviews die ingaan op candida:
"RHR: Top 4 Mistakes People Make When Treating Candida Overgrowth"
"#118: Andrea Maxim, ND- Beyond Gut Bacteria: Yeast, Parasites and Viruses"
"Treatments for Lyme, Co-Infections, Biofilms and Candida with Dr. Casey Kelley"
Zie voor meer informatie ook de serie artikelen van Amy Berger, een voedingsdeskundige, over de spijsvertering: "Digestion for (not-so) Dummies".
Zie ook haar artikel over azijn: "The Virtues of Vinegar" en de links naar onderstaande artikelen die ingaan op azijn en appelazijn:
"6 Proven Benefits of Apple Cider Vinegar"
"Functional Health Properties of Vinegar"
"How Apple Cider Vinegar Can Change Your Life"
"The REAL Reason Why Apple Cider Vinegar Works"
Het idee hierbij is dat er verbanden bestaan tussen de hersenen en de darmflora. Problemen met de darmflora kunnen leiden tot problemen in de hersenen doordat bijvoorbeeld de darmwand te doorlaatbaar kan worden waardoor te veel stoffen door die darmwand in het lichaam terecht kunnen komen die daar niet horen waardoor te veel ontstekingsreacties in het lichaam kunnen plaatsvinden. Zie bijvoorbeeld de video-blog "Depression, The Microbiome & Leaky Gut" waarin David Perlmutter studies bespreekt die aangeven dat een indicator voor de doorlaatbaarheid van de darmen (lipopolysaccharide - LPS) verhoogd is bij ziektes zoals depressie (major depressive disorder - MDD), ALS, de ziekte van Alzheimer en autisme. Zie ook de publicatie "Acute induction of anomalous and amyloidogenic blood clotting by molecular amplification of highly substoichiometric levels of bacterial lipopolysaccharide" en het artikel "Scientists discover link between bacteria and supposedly non-infectious diseases (Medical News Today)" die aangeven dat LPS leidt tot de vorming van abnormale bloedproppen die leiden tot ontstekingsreacties.
Naast de darmflora kunnen ook gluten als ook een verhoogd bloedsuikergehalte (via glycatie waarbij Advanced Glycation End Products (AGEs) worden gevormd) , stress, infecties en gifstoffen bijdragen aan de doorlaatbaarheid van de darmwand. Daarnaast is er ook een verband gevonden tussen de hersen-bloedbarrière (blood-brain barrier (BBB)) en de darmflora en als de BBB doorlaatbaar wordt kunnen stoffen die niet in de hersenen thuishoren in de hersenen komen en daar voor problemen zorgen. Ook is de darmflora betrokken bij de productie van neurotransmitters zoals bijvoorbeeld serotonine en dopamine en dit kan nadelig beïnvloed worden en daarnaast kan een darmflora die uit balans is ongezonde stoffen produceren die een negatieve invloed kunnen hebben op de hersenen. Er wordt in onderzoek bijvoorbeeld een verband gelegd tussen bepaalde vetten die bepaalde bacteriën produceren en autistisch gedrag. Deze relatie wordt aangegeven in het artikel "How the Digestive System Affects Autism" geschreven door Dr. Derrick MacFabe.
Zie voor meer informatie de links in het onderstaande link-overzicht, zoals de link "Mind-altering microbes: how the microbiome affects brain and behavior: Elaine Hsiao at TEDxCaltech" waarin Elaine Hsiao, Ph.D ingaat op hoe de darmflora de hersenen kan beïnvloeden. Zie ook haar voordracht "Elaine Hsiao - Brain, heart, gut - what drives us, really" voor een algemene introductie in bacteriën en de darmflora in relatie tot de hersenen, gedrag en gezondheid. Zij vat in deze voordracht kort samen hoe de darmen en de darmflora de hersenen kunnen beinvloeden, ze noemt:
  • Nervus vagus die de hersenen (hersenstam) direct verbindt met de darmwand ("gut lining")
  • Stimuleren van het immuunsysteem door de darmflora wat de hersenen uiteindelijk kan beïnvloeden. Veel neurologische problemen worden beïnvloed door het immuunsysteem (via ontstekingsreacties). Hierbij speelt dat 80% van de immuuncellen zich bevinden bij de darmen en de darmen zijn het grootste orgaan dat bloot staat aan bacteriën en lichaamsvreemde stoffen (de oppervlakte van de darmen is gelijk aan de oppervlakte van 2 tennisvelden (bijna 1000 vierkante meter, 3000 sf), zie de voordrachten van Dr. Alessio Fasano) zodat het lichaam vooral in de darmen ervoor moet zorgen dat lichaamsvijandige stoffen die het lichaam in komen, worden uitgeschakeld.
  • Het stimuleren door de darmflora van endocriene cellen in de darmwand die neurotransmitters aanmaken die de hersenen kunnen beïnvloeden.
  • Stoffen die de darmflora produceert die de hersenen kunnen beïnvloeden, zogenaamde "neuro active molecules".

Ze bespreekt in haar voordracht ook experimenten met dieren waaruit blijkt dat de darmflora invloed heeft op overgewicht, depressie-geassocieerd gedrag, sociaal gedrag, communicatie en paringsgedrag. Daarnaast bespreekt ze een experiment met mensen die behandeld werden met bacteriën die ook in yoghurt voor kunnen komen en daaruit bleek dat hierdoor bepaalde hersengebieden beïnvloed werden. Ze toont ook een lijst van aandoeningen (waaronder neurologische aandoeningen) die gelinkt worden aan een disbalans in de darmflora hoewel het nog niet zeker is of die relaties oorzaak-gevolg relaties zijn.
Zie voor meer informatie ook onderstaand interview en de artikelen die zij geschreven heeft of waaraan ze meegewerkt heeft waarvan enkele hieronder staan vermeld:
"The gut is often called the second brain, an interview with Elaine Hsiao"
"Indigenous Bacteria from the Gut Microbiota Regulate Host Serotonin Biosynthesis"
"Microbiota Modulate Behavioral and Physiological Abnormalities Associated with Neurodevelopmental Disorders"
"Gastrointestinal Issues in Autism Spectrum Disorder".
Zie voor meer informatie ook de link "Alessio Fasano, M.D.: The Gut is Not Like Las Vegas" waarin Dr. Alessio Fasano, een gastro-enteroloog en expert op het gebied van gluten uitlegt hoe de darmwand meer doorlaatbaar kan worden en de rol die zonulin daarbij speelt aangeeft. Ook laat hij zien dat de doorlaatbaarheid van de darmwand gerelateerd is aan auto-immuunziektes waarbij hij ook de rol van de darmflora aangeeft.
Hij gebruikt de metafoor van deuren in de darmwand (zogenaamde "tight junctions") die door zonulin geopend kunnen worden, dat als een soort van sleutel functioneert hiervoor. De deuren zitten tussen de cellen van het binnenste van de darmwand en de deuren zijn normaal gezien dicht. Normaal worden stoffen in de darmen door deze deuren tegengehouden, echter stoffen kunnen cellen triggeren zodat ze zonulin aanmaken waardoor de deuren opengaan en zodat deze stoffen uit de darmen het lichaam in kunnen gaan, tussen de cellen door ("paracellular pathway"). Hij vermeldt ook dat een dergelijk systeem ook aanwezig is bij de hersen-bloedbarrière.
Alessio Fasano geeft in zijn voordracht aan dat het ongeveer 20 minuten duurt voordat een deur opengaat nadat zonulin het openen getriggerd heeft en dat het ook weer 20 minuten duurt voor een deur om weer dicht te gaan nadat de stimulans verdwenen is.
Als er stoffen het lichaam ingaan worden zij in de gaten gehouden door het immuunsysteem. Als die stoffen als niet goed of als vijandig gezien worden door cellen van het immuunsysteem worden ze aangevallen waarbij ontstekingsreacties optreden. In een situatie van ziekte kan het proces waarbij de deuren weer gesloten worden langer duren zodat deuren langer open blijven en er meer stoffen het lichaam in kunnen komen zodat er meer ontstekingsreacties op kunnen treden.
Alessio Fasano laat verder een plaatje zien waarbij de laag, die de bescherming moet bieden tegen stoffen in de darmen, is aangetast door de ontstekingsreacties en op die manier ook stoffen niet goed meer tegenhoudt waardoor voortdurend allerlei stoffen in de darmen, het lichaam in kunnen komen en waardoor chronische ontsteking op kan treden. Dit wordt ook lekkende darm ("leaky barrier" of "leaky gut") genoemd.
Hij geeft verder aan dat een lekkende darm gerelateerd wordt aan ziekten zoals multiple sclerose, schizofrenie, herseninfarct, diabetes type 1, astma, coeliakie, IBS, artritis en kanker.
Hij bespreekt ook een onderzoek naar mensen met coeliakie en diabetes type 1 waaruit bleek dat mensen met deze ziekten meer zonulin produceren. Er is daar iets mis omdat er te veel zonulin aangemaakt wordt, zodat de darmwand te doorlaatbaar wordt waardoor meer schadelijke stoffen in het lichaam kunnen komen met meer immuunreacties als gevolg. Hij maakt hierbij de kanttekening dat een aantal familieleden die gezond waren ook een grotere doorlaatbaarheid van de darmwand hadden, waardoor de vraag rijst of er een oorzaak-gevolg relatie is tussen de doorlaatbaarheid van de darmwand en deze ziekten.
In een ander onderzoek dat hij bespreekt, werd de werking van zonulin geblokkeerd en dit onderzoek liet zien dat zonulin betrokken is bij het ontstaan van auto-immuunziekten omdat via dit blokkeren de ontwikkeling van de auto-immuunziekte (diabetes type 1 in dit geval) vermeden kon worden. Via dit onderzoek werd voor het eerst het ontstaan van een auto-immuunziekte mechanistisch gelinkt aan een lekkende darm.
Voor informatie over gluten zie de link "Alessio Fasano - Spectrum of Gluten-Related Disorders: People Shall Not Live by Bread Alone" (deze presentatie heeft enige overlap met de andere presentatie van hem) waarin Alessio Fasano ingaat op gluten en gluten gerelateerde problemen, zoals coeliakie. hij geeft aan dat het probleem zich tegenwoordig veel uit via bloedarmoede (vanwege ijzertekort omdat ijzer minder goed opgenomen wordt) en alsgevolg daarvan chronische vermoeidheid en minder via diarree en gewichtsverlies. Hij geeft aan dat ontstekingsreacties zich niet alleen bij de darmen voordoen maar dat deze zich kunnen verspreiden in het lichaam en daar voor problemen kunnen zorgen.
Gluten bestaan uit twee groepen eiwitten, de glutenines en de gliadines. Alessio Fasano geeft aan dat gluten toxisch zijn voor iedereen maar dat niet iedereen er ziek van wordt. Het probleem is dat gluten niet volledig verteerd kunnen worden zodat de eiwitten niet als afzonderlijke aminozuren door de darmwand gaan, maar als relatief grote delen waarop het immuunsysteem reageert. Daarnaast hebben delen van gluten de eigenschap om de darmwand meer doorlaatbaar te maken. Bij iedereen zal gluten de darmwand meer doorlaatbaar maken, maar niet iedereen zal dit merken omdat het immuunsysteem de delen van de gluten-eiwitten die door de darmwand komen zonder merkbare problemen kan opruimen.
Alessio Fasano vermeldt verder dat er naast coeliakie ook sprake kan zijn van gluten-gevoeligheid dat gerelateerd wordt aan klachten als buikpijn, eczeem, "foggy mind", diarree, depressie en bloedarmoede.
Zie voor meer informatie ook de artikelen "Zonulin, regulation of tight junctions, and autoimmune diseases" en "Zonulin and its regulation of intestinal barrier function: the biological door to inflammation, autoimmunity, and cancer." geschreven door Alessio Fasano.
In deze artikelen geeft hij aan dat het doorlaatbaar worden van de darmwand via zonulin geactiveerd kan worden via gluten en de darmflora. Hij schrijft:

"Of particular interest is the regulation of antigen trafficking by the zonulin pathway and its activation by intestinal mucosa-microbiota/gluten interactions. These functions dictate the switch from tolerance to immunity and are likely integral mechanisms involved in the pathogenesis of inflammatory and neo-plastical processes."
Naast coeliakie en gluten-gevoeligheid kan er ook een allergie voor tarwe zijn, zie voor meer informatie de voordracht "William Davis - Wheatlessness: A 21st Century Health Strategy" waarin Dr. William Davis, een Amerikaanse cardioloog, ingaat op tarwe en de consumptie van tarwe en de gevolgen daarvan zoals te veel eten vanwege grotere eetlust alsgevolg van opiaat-achtige werking van gliadines in tarwe, verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand, verhoogd bloedsuiker, glycatie van eiwitten, verhoogde insuline-weerstand, meer ontstekingsreacties, lectines in tarwe die leptine tegenwerken en allergische reacties alsgevolg van veranderingen in de eiwitten van tarwe. Daarnaast adviseert William Davis om bewerkt voedsel te vermijden omdat er vaak tarwe in verwerkt zit. Aan het einde van de voordracht geeft hij aan dat het optimaal is om granen helemaal te vermijden, om bloedsuiker laag te houden, voldoende vitamine D te consumeren, de darmflora te ondersteunen, en omega-3 vetten en magnesium te consumeren.
Zie voor meer informatie over de darmen en de darmflora ook de link "Cross Talk Between Gut & Brain - A Fasano, MD" waarin Alessio Fasano ingaat op de darmen, de darmflora en autisme, de link "The mysterious origins of gut feelings" die naar een voordracht van professor Emeran Mayer gaat waarin hij praat over de relatie tussen de hersenen, de darmen en de darmflora. en de link "Dr. Rangan Chatterjee - 'Low Carb, Slow Carb and the Microbiome'" waarin Dr. Rangan Chatterjee o.a. ingaat op de darmflora en het eten van zogenaamde "slow carbs".
Naast de darmflora is de mondflora ook belangrijk. Disbalans in de mondflora kan voor gezondheidsproblemen zorgen. Naast mondhygïene kan het consumeren van gefermenteerde voeding zoals kefir helpen bij het in balans brengen van de mondflora. De bacteriën in de gefermenteerde voeding kunnen de mondflora positief beïnvloeden waardoor er minder tandsteenvorming kan zijn of waardoor er minder tandvleesproblemen kunnen zijn. Daarnaast is het hierbij ook belangrijk om weinig suiker te consumeren.
Zie voor meer informatie de link "The Mouth: A Mirror of Health or Disease" in het onderstaande link-overzicht. In dit artikel geeft Cass Nelson-Dooley, MS o.a. aan dat de micro-organismen in de mond een aanzienlijke bijdrage leveren aan de darmflora en dat er een 45% overlap is tussen de micro-organismen die in de mond aangetroffen worden en die in de darmflora aangetroffen worden. Zie ook de podcast "Episode 3: The Oral Microbiome - with Dr. Kara Fitzgerald and Cass Nelson-Dooley, MS" verderop gelinkt, waarin Dr. Kara Fitzgerald Cass Nelson-Dooley interviewt over de mondflora.
Professor Rob Knight geeft in zijn voordracht "Rob Knight: How our microbes make us who we are" overigens aan dat er niet zoveel overlap is tussen de bacteriën in de mond en in de darmen en geeft aan dat deze veel verschillen.
Zie voor meer informatie ook de link "How Your Oral Health Contributes to Your General Health and Wellbeing". Deze link linkt naar een interview met Dr. Gerry Curatola, een biologische tandarts, door Dr Mercola. Zie verder ook het artikel "Brush or Floss? Which Comes First?" van Dr Mercola waarin ook een interview met Dr. Bill Osmunson opgenomen is.
Tegenwoordig vindt onderzoek naar de darmflora plaats via moderne middelen zoals DNA-sequentiëring (DNA-sequencing) en het verwerken van grote hoeveelheden data via snelle computers. Het zou kunnen dat deze onderzoeken voor verrassende mogelijkheden gaan zorgen en dat deze bijvoorbeeld samen met Fecale Microbiota Transplantatie (FMT) nieuwe mogelijkheden gaan bieden voor het behandelen van ernstige darmproblemen en andere ziekten.
Zie voor meer informatie de voordracht van professor Rob Knight : "Rob Knight: How our microbes make us who we are". Zie ook de uitzending van EenVandaag : "Poeptransplantatie leidt tot baanbrekende doorbraken" met daarin o.a. Dr. Max Nieuwdorp en zie ook de artikelen waaraan hij samen met anderen gewerkt heeft : "Transfer of Intestinal Microbiota From Lean Donors Increases Insulin Sensitivity in Individuals With Metabolic Syndrome" en "Insights Into the Role of the Microbiome in Obesity and Type 2 Diabetes".
Zie ook de voordrachten van professor Larry Smarr : "Larry Smarr - The Human Microbiome and the Revolution in Digital Health", "Larry Smarr Can you coordinate the dance of your body's 100 trillion microorganisms?" en "Larry Smarr - Quantifying The Dynamics of Your Superorganism Body Using Big Data Supercomputing". Larry Smarr is een fysicus die gespecialiseerd is in computers, netwerken en het verwerken van grote hoeveelheden data bij wetenschappelijk onderzoek en ging de mogelijkheden van het verwerken van grote hoeveelheden data toepassen op de gegevens van o.a. zijn eigen darmflora toen hij een darmziekte kreeg. Zie ook de video met daarin zowel Larry Smarr en Rob Knight : "Completing Darwin’s Quest: Discovering the Dark Matter of Biology with Larry Smarr and Rob Knight" en de video-blog van David Perlmutter: "Biometrics and the Microbiome".
Larry Smarr geeft in "Larry Smarr - Quantifying The Dynamics of Your Superorganism Body Using Big Data Supercomputing" aan dat in de toekomst ( wellicht al binnen 10 jaar) simulatie technieken ook voor nieuwe mogelijkheden zullen zorgen waarbij kennis van menselijke cellen, het afweersysteem en de darmflora gebruikt kunnen worden.
Ook andere moderne middelen zoals bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie (artificial intelligence - AI) zullen in de toekomst waarschijnlijk meer ingezet worden voor gezondheid en zullen hopelijk bij kunnen dragen aan de gezondheidszorg.
De verdere ontwikkeling van computers, zoals de ontwikkeling van de kwantumcomputer, kan hier ook belangrijk voor zijn omdat kwantumcomputers een stuk sneller kunnen zijn en de toename in snelheid kan gebruikt worden bij het verwerken van de grote hoeveelheden data en variabelen die hierbij betrokken zijn.
Ook kan de toename in de snelheid van toekomstige computers helpen bij de simulaties waar Larry Smarr het over heeft en zulke simulaties kunnen bijdragen aan de inzichten over het menselijk lichaam en de interactie van het menselijk lichaam met de darmflora.
Zie ook de voordracht "Nathan Price at TLC 2015: "Genomics, Big Data, Informatics and the Future of Medicine"" van Dr. Nathan Price. Nathan price is een professor in "Systems Biology".
Hij geeft in deze voordracht aan dat het belangrijk is om te weten wat er nu in het lichaam gebeurt dat de gezondheid op dit moment beperkt of wat de kans op het ontwikkelen van een ziekte in de toekomst toe laat nemen. Die kennis kan helpen aangeven wat nu gedaan kan worden en kan motiverend werken om veranderingen aan te brengen. Hij geeft aan dat 86% van de gezondheidskosten te maken hebben met chronische ziekten.
Hierbij speelt ook, volgens Nathan Price, dat 60% van de gezondheid gerelateerd is aan levenstijl en gedrag en dat 30% gerelateerd is aan genetica en 10% aan medisch ingrijpen, terwijl 97% van het geld dat aan gezondheidszorg uitgegeven wordt, uitgegeven wordt nadat een ziekte opgetreden is voor de behandeling van de ziekte.
Hij introduceert het begrip: "scientific wellness" dat een kwantitatieve manier is, gebaseerd op metingen en wetenschappelijke modellen met voorspellende eigenschappen, om aan te geven wat "wellness" is.
Hij noemt ook "P4 medicine" dat Dr. Leroy Hood al langer onder de aandacht brengt en waarbij de volgende aspecten een rol spelen:

  • "predictive"
  • "preventive"
  • "personalized"
  • "participatory"

Bij "P4 medicine" spelen ook een drietal trends:

  • "Systems biology & systems medicine"
  • "consumer-driven healthcare and social networks" dat veranderingen in de gezondheidszorg zal stimuleren
  • "big data revolution and digital devices"

Hierbij komt ook dat via "P4 medicine" wellness beter gekwantificeerd en begrepen kan worden en dat de mechanismen van ziekten beter gegrepen kunnen worden.
Zie ook de pagina "P4 medicine" op de website van het "P4 medicine institute".
Hij bespreekt een studie waarbij ongeveer 100 mensen genetisch geanalyseerd werden ("whole genome sequence") en die 9 maanden lang gevolgd werden waarbij ze elke 3 maanden doorgemeten werden op verschillende gebieden zoals bloed, speeksel, urine en darmflora. Ook werd de data die ze zelf maten via devices meegenomen en werden ze regelmatig gecoached. Uit de studie bleek o.a. dat iedereen iets kon doen om zijn gezondheid te verbeteren.
Het idee hierbij is dat de complexiteit van het menselijk lichaam, via uitgebreide metingen en de relaties die daarbij spelen, vertaald wordt naar eenvoudige dingen die iemand kan doen om zijn of haar lichaam in een gezonde toestand te houden of te brengen.
De relaties kunnen hierbij bekende relaties zijn gebaseerd op bekende biologische kennis waaruit dan kan volgen wat te doen, maar het kunnen ook nog niet bekende relaties zijn die nadat ze op deze manier ontdekt zijn via andere onderzoeken verder onderzocht kunnen worden.
Zie voor meer informatie ook het interview met Nathan Price: "Systems Biology Explained", zijn voordrachten: "A 100k Wellness Project by Nathan Price, PhD", "System Biology Modeling Approaches to Achieve Plants in silico"– Nathan Price at Psi Symposium" en de voordracht van Dr. Leroy Hood: "Systems Medicine and Proactive P4 Medicine - Transforming healthcare through scientific wellness: A personal view"
De introductie van laatst genoemde voordracht bevat het onderstaande:
Systems biology will revolutionize the practice of healthcare in the coming decades. Medicine today is largely reactive; we wait until a person is sick and then treats a disease, with varying levels of success. A medical revolution will emerge from the convergence of systems biology and the digital revolution’s ability to create consumer devices, generate and analyse “big data” sets and deploy this information through business and social networks.
Zie ook het artikel: "Arivale's Leroy Hood: This is dawn of 'scientific wellness' era" waarin Leroy Hood aangeeft dat zijn gevoel is dat binnen 10 jaar tijd "scientific wellness" georienteerde gezondheidszorg op zal komen en misschien wel een groter aandeel zal hebben dan de op ziekte gebaseerde gezondheidszorg en waarin hij ook geciteerd wordt met het onderstaande:
"In studying a lot of well people, we'll see transitions into all common diseases, Learning about the transitions at their earliest point, and how we reverse them, will be the preventive medicine of the future."
Bovenstaande benadering lijkt op de benadering van professor Dale Bredesen voor de behandeling en preventie van de ziekte van Alzheimer. Professor Bredesen gebruikt nog geen dna-analyse en analyse van de darmflora maar meet ook veel en doet dit ook periodiek en daarnaast gebruikt hij ook computer-software. Hij heeft al wel aangegeven dat hij ook geinteresserd is in dna-analyse en analyse van de darmflora. Ook werkt hij inmiddels samen met het Institute for systems biology waar Nathan Price ook werkt. Zie de pagina "Onderzoek van professor Bredesen".
Zie de onderstaande links voor meer informatie.

Links